nūhou

Mai Pepeluali i kēia makahiki, ʻo ka Luna Hoʻokele o WHO ʻo Tedros Adhanom Ghebreyesus a me ka Luna Hoʻokele o ka National Bureau of China's National Bureau for Disease Control and Prevention Wang Hesheng ua ʻōlelo ʻo "Maʻi X" i kumu ʻia e kahi pathogen ʻike ʻole he paʻakikī ke pale aku, a pono mākou e hoʻomākaukau a pane aku i ka maʻi maʻi i hoʻokumu ʻia e ia.

ʻO ka mea mua, ʻo ka launa pū ʻana ma waena o ka lehulehu, pilikino a me nā ʻāpana waiwai ʻole he mea nui o ka pane maʻi maʻi. Ma mua o ka hoʻomaka ʻana o kēlā hana, pono mākou e hoʻoikaika maoli e hōʻoia i ka loaʻa ʻana o ka honua i nā ʻenehana, nā ʻano a me nā huahana. ʻO ka lua, ua hōʻike ʻia kahi ʻano o nā ʻenehana lapaʻau hou, e like me mRNA, DNA plasmids, viral vectors a me nā nanoparticles, i palekana a maikaʻi. Aia kēia mau ʻenehana ma lalo o ka noiʻi ʻana a hiki i 30 mau makahiki, akā ʻaʻole i laikini ʻia no ka hoʻohana kanaka a hiki i ka puka ʻana o Covid-19. Eia kekahi, ʻo ka wikiwiki e hoʻohana ʻia nei kēia mau ʻenehana e hōʻike ana he hiki ke kūkulu i kahi kahua kano pane wikiwiki maoli a hiki ke pane i ka ʻano hou SARS-CoV-2 i ka manawa kūpono. ʻO ka loaʻa ʻana o kēia ʻano o nā ʻenehana lapaʻau kūpono e hāʻawi iā mākou i kumu kūpono e hana ai i nā moho kano ma mua o ka maʻi maʻi e hiki mai ana. Pono mākou e hoʻoikaika i ka hoʻomohala ʻana i nā lāʻau lapaʻau no nā maʻi maʻi āpau me ka maʻi maʻi maʻi.

ʻO ke kolu, ua mākaukau maikaʻi kā mākou pipeline o nā antiviral therapy e pane i ka hoʻoweliweli viral. I ka wā maʻi maʻi Covid-19, ua hoʻomohala ʻia nā lāʻau lapaʻau maikaʻi a me nā lāʻau lapaʻau maikaʻi loa. I mea e hōʻemi ai i ka make ʻana o ke ola ma kahi maʻi maʻi e hiki mai ana, pono mākou e hana i nā lāʻau lapaʻau antiviral ākea ākea e kūʻē i nā maʻi me nā maʻi maʻi maʻi. ʻO ke kūpono, pono kēia mau lāʻau lapaʻau ma ke ʻano o nā pila e hoʻomaikaʻi ai i ka hiki ke hāʻawi ʻia i nā ʻōnaehana kiʻekiʻe, haʻahaʻa haʻahaʻa. Pono e maʻalahi kēia mau lāʻau lapaʻau, ʻaʻole i hoʻopaʻa ʻia e ka ʻoihana pilikino a i ʻole ka mana geopolitical.

ʻO ka hā, ʻaʻole like ka loaʻa ʻana o nā lāʻau lapaʻau i loko o nā hale kūʻai me ka hoʻolaha nui ʻana iā lākou. Pono e hoʻomaikaʻi ʻia ka logistic o ka lāʻau lapaʻau, me ka hana ʻana a me ke komo ʻana. ʻO ka Alliance for Innovative Pandemic Preparedness (CEPI) kahi hui honua i hoʻokuʻu ʻia e pale i nā maʻi maʻi e hiki mai ana, akā pono ka hoʻoikaika a me ke kākoʻo honua e hoʻonui i kona hopena. ʻOiai e hoʻomākaukau ana no kēia mau ʻenehana, pono e aʻo ʻia ke ʻano o ke kanaka e hoʻonui i ka ʻike o ka hoʻokō a hoʻomohala i nā hoʻolālā e kūʻē i ka ʻike kuhi hewa.

ʻO ka hope, pono ka noiʻi noiʻi noiʻi hou aʻe. Me ka puka ʻana mai o kahi ʻano hou o SARS-CoV-2 ʻokoʻa loa i ka antigen, ua hoʻopilikia pū ʻia ka hana ʻana o nā lāʻau lapaʻau like ʻole a me nā lāʻau lapaʻau i hoʻomohala mua ʻia. Loaʻa nā ʻano hana like ʻole o ka kūleʻa, akā paʻakikī ke hoʻoholo inā e hoʻopilikia ʻia ka maʻi maʻi maʻi e hiki mai ana e kēia mau ala, a i ʻole ke kumu o ka maʻi maʻi e hiki mai ana. Me ka hiki ʻole ke ʻike i ka wā e hiki mai ana, pono mākou e hoʻolilo i ka noiʻi noiʻi e pili ana i nā ʻenehana hou e hoʻomaʻamaʻa i ka ʻike a me ka hoʻomohala ʻana i nā lāʻau lapaʻau hou a me nā kano. Pono mākou e hoʻolilo nui a nui i ka noiʻi kumu e pili ana i nā microorganisms hiki ke maʻi maʻi, viral evolution a me antigenic drift, ka pathophysiology o nā maʻi infectious, immunology kanaka, a me kā lākou mau pilina. Nui nā kumukūʻai o kēia mau hana, akā liʻiliʻi i hoʻohālikelike ʻia i ka hopena o Covid-19 i ke olakino kanaka (ke kino a me ka noʻonoʻo) a me ka ʻoihana honua, i manaʻo ʻia ma mua o $ 2 trillion ma 2020 wale nō.

ʻO ka hopena nui o ke olakino a me ka socio-economic o ka pilikia Covid-19 e kuhikuhi ikaika ana i ka pono koʻikoʻi no kahi pūnaewele i hoʻolaʻa ʻia i ka pale ʻana i ka maʻi maʻi. Hiki i ka pūnaewele ke ʻike i nā maʻi maʻi e laha ana mai nā holoholona hihiu a hiki i nā holoholona a me nā kānaka ma mua o ka ulu ʻana i nā maʻi maʻi kūloko, no ka laʻana, e pale i nā maʻi maʻi a me nā maʻi maʻi me nā hopena koʻikoʻi. ʻOiai ʻaʻole i hoʻokumu ʻia kahi pūnaewele maʻamau, ʻaʻole ia he hana hou loa. Akā, e kūkulu ʻia ma luna o nā hana nānā multisectoral i kēia manawa, e kiʻi ana i nā ʻōnaehana a me nā mana e hana nei. ʻO ka Harmonization ma o ka lawe ʻana i nā kaʻina hana maʻamau a me ka hoʻokaʻawale ʻana i ka ʻikepili e hāʻawi i ka ʻike no nā ʻikepili honua.

Hoʻopili ka pūnaewele i ka hoʻolālā hoʻolālā o nā holoholona hihiu, nā kānaka a me nā holoholona i nā wahi wela i ʻike mua ʻia, e hoʻopau ana i ka pono no ka nānā ʻana i nā maʻi maʻi honua. I ka hoʻomaʻamaʻa ʻana, pono nā ʻenehana diagnostic hou loa e ʻike i nā maʻi maʻi hoʻoheheʻe mua ʻana i ka manawa maoli, a me ka ʻike ʻana i nā ʻohana maʻi maʻi endemic nui i nā laʻana, a me nā maʻi hou ʻē aʻe mai ka holoholona hihiu. I ka manawa like, pono kahi protocol honua a me nā mea kākoʻo hoʻoholo e hōʻoia i ka lawe ʻia ʻana o nā maʻi hou mai nā kānaka a me nā holoholona i maʻi i ka wā i ʻike ʻia ai. Ma ke ʻano ʻenehana, hiki ke hana ʻia kēia ala ma muli o ka hoʻomohala wikiwiki ʻana o nā ʻano diagnostic he nui a me nā ʻenehana sequencing DNA e hiki mai ana e hiki ai ke ʻike wikiwiki i nā maʻi me ka ʻole o ka ʻike mua o ka pathogen i manaʻo ʻia a hāʻawi i nā hopena kikoʻī kikoʻī.

Ke waiho ʻia nei nā ʻikepili genetic hou a me nā metadata pili i nā maʻi zoonotic i ka holoholona hihiu, i hāʻawi ʻia e nā papahana ʻike virus e like me ka Global Virome Project, i waiho ʻia i loko o nā ʻikepili honua, e ʻoi aku ka maikaʻi o ka ʻoihana nānā virus honua i ka ʻike ʻana i ka hoʻouna mua ʻana i nā maʻi i nā kānaka. E kōkua pū ka ʻikepili i ka hoʻomaikaʻi ʻana i nā reagents diagnostic a me kā lākou hoʻohana ʻana ma o ka mea hou, ʻoi aku ka nui o ka loaʻa ʻana o ka ʻike pathogen a me nā lako hoʻonohonoho. ʻO kēia mau ʻano analytical, i hui pū ʻia me nā mea hana bioinformatics, artificial intelligence (AI), a me ka ʻikepili nui, e kōkua i ka hoʻomaikaʻi ʻana i nā hiʻohiʻona ikaika a me nā wānana o ka maʻi a hoʻolaha ʻia e ka hoʻoikaika ʻana i ka hiki o nā ʻōnaehana nānā honua e pale aku i nā maʻi maʻi.

ʻO ka hoʻokumu ʻana i kahi ʻoihana nānā longitudinal e kū nei i nā pilikia nui. Aia nā pilikia ʻenehana a me ka logistical i ka hoʻolālā ʻana i kahi sampling framework no ka nānā ʻana i nā maʻi virus, e hoʻokumu i kahi ʻano no ka kaʻana like ʻana i ka ʻike e pili ana i nā kahe nui ʻole, ke aʻo ʻana i nā limahana akamai, a me ka hōʻoia ʻana e hāʻawi nā ʻāpana olakino a me nā holoholona i ke kākoʻo no ka hōʻiliʻili ʻana i nā laʻana biological, ka lawe ʻana, a me ka hoʻāʻo ʻana. Pono nā papa hana hoʻoponopono a me nā kānāwai no ka hoʻoponopono ʻana i nā pilikia o ka hoʻoponopono ʻana, ka hoʻohālikelike ʻana, ka nānā ʻana, a me ka kaʻana like ʻana i nā ʻikepili multidimensional.

Pono e loaʻa i kahi pūnaewele mākaʻikaʻi ponoʻī kāna mau hana hoʻomalu a me nā lālā o nā hui aupuni a me nā hui pilikino, e like me ka Global Alliance for Vaccines and Immunisation. Pono e hoʻopili piha ʻia me nā hui UN e kū nei e like me ka World Food and Agriculture Organization/World Organization for Animal Health /wHO. No ka hōʻoia i ka hoʻomau lōʻihi o ka pūnaewele, pono nā hoʻolālā kālā hou, e like me ka hoʻohui ʻana i nā hāʻawi, nā haʻawina a me nā haʻawina mai nā hui kālā, nā lālā o nā mokuʻāina a me nā ʻāpana kūʻokoʻa. Pono e hoʻopili ʻia kēia mau hoʻopukapuka i nā mea hoʻoikaika, ʻoi aku hoʻi no ka honua Hema, me ka hoʻololi ʻana i ka ʻenehana, ka hoʻomohala ʻana i ka hiki, a me ka kaʻana like ʻana o ka ʻike e pili ana i nā maʻi virus hou i ʻike ʻia ma o nā polokalamu kiaʻi honua.

ʻOiai he mea koʻikoʻi nā ʻōnaehana mākaʻikaʻi i hoʻohui ʻia, pono ʻia kahi ala multi-pronged e pale i ka laha ʻana o nā maʻi zoonotic. Pono nā hoʻoikaika ʻana i ka hoʻoponopono ʻana i nā kumu kumu o ka hoʻouna ʻana, hōʻemi i nā hana weliweli, hoʻomaikaʻi i nā ʻōnaehana hana holoholona a me ka hoʻonui ʻana i ka biosecurity i ke kaulahao meaʻai holoholona. I ka manawa like, pono e hoʻomau ka hoʻomohala ʻana i nā diagnostics hou, nā kano a me nā therapeutics.

ʻO ka mea mua, he mea nui e pale i nā hopena spillover ma o ka hoʻohana ʻana i kahi hoʻolālā "One health" e hoʻopili ai i ke olakino holoholona, ​​​​ke kanaka a me ke kaiapuni. Ua manaʻo ʻia aia ma kahi o 60% o nā maʻi maʻi i ʻike ʻole ʻia i loko o ke kanaka ke kumu o nā maʻi zoonotic kūlohelohe. Ma ka hoʻoponopono paʻa ʻana i nā mākeke kālepa a me ka hoʻokō ʻana i nā kānāwai kūʻē i ke kālepa holoholona hihiu, hiki ke hoʻokaʻawale ʻia nā heluna kanaka a me nā holoholona. ʻO nā hana hoʻokele ʻāina e like me ka hoʻōki ʻana i ka hoʻopau ʻana i ka ululāʻau ʻaʻole wale ka pōmaikaʻi i ke kaiapuni, akā hana pū kekahi i nā ʻāpana pale ma waena o nā holoholona hihiu a me nā kānaka. ʻO ka hoʻohana ākea ʻana i nā hana mahiʻai hoʻomau a me ke kanaka e hoʻopau i ka hoʻohana nui ʻana i nā holoholona hānai a hōʻemi i ka hoʻohana ʻana i nā antimicrobial prophylactic, e alakaʻi ana i nā pono hou i ka pale ʻana i ka pale antimicrobial.

ʻO ka lua, pono e hoʻoikaika ʻia ka palekana o ka hale hana e hōʻemi i ka hopena o ka hoʻokuʻu ʻole ʻia o nā pathogens weliweli. Pono nā koi hoʻoponopono e hoʻokomo i nā loiloi pilikia kikoʻī a me nā hana e ʻike ai a hoʻēmi i nā pilikia; Nā protocol kumu no ka pale ʻana a me ka mālama ʻana i ka maʻi; A me ka hoʻomaʻamaʻa ʻana i ka hoʻohana pono ʻana a me ka loaʻa ʻana o nā lako pale pilikino. Pono e ʻae nui ʻia nā kūlana honua e kū nei no ka mālama ʻana i ka pōʻino olaola.

ʻO ke kolu, ʻo nā haʻawina GOF-of-function (GOF) e kuhikuhi ana i ka wehewehe ʻana i nā hiʻohiʻona transmissible a i ʻole pathogenic o nā pathogens pono e nānā pono ʻia e hōʻemi i ka pilikia, ʻoiai e hōʻoiaʻiʻo ana i ka hoʻomau ʻana o ka noiʻi koʻikoʻi a me ka hana hoʻomohala ʻana. Hiki i ia mau haʻawina GOF ke hana i nā microorganism me ka nui o ka maʻi ahulau, hiki ke hoʻokuʻu ʻia me ka ʻike ʻole a i ʻole ka manaʻo. Eia nō naʻe, ʻaʻole i ʻae ka hui kaiaulu i ka pilikia o nā hana noiʻi a pehea e hoʻēmi ai i nā pilikia. Ma muli o ke alakaʻi ʻia ʻana o ka noiʻi GOF ma nā keʻena hana a puni ka honua, aia kahi koi wikiwiki e hoʻomohala i kahi hoʻolālā honua.